Tết Nguyên Đán, hay còn gọi là Tết cổ truyền, là dịp lễ quan trọng nhất trong năm của người Việt. Đây không chỉ là thời khắc thiêng liêng đánh dấu sự chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, mà còn là cơ hội để mỗi gia đình sum họp, gắn kết và lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống lâu đời.
Dọn dẹp và trang trí nhà cửa – Khởi đầu từ sự gọn gàng, mới mẻ
Trước khi Tết đến, các gia đình Việt thường tất bật dọn dẹp, lau chùi nhà cửa để loại bỏ những điều không may mắn trong năm cũ và chuẩn bị chào đón năm mới. Đây không chỉ là công việc vệ sinh thông thường mà còn mang ý nghĩa phong thủy, giúp ngôi nhà trở nên sáng sủa, thu hút tài lộc và năng lượng tích cực nhiều hơn.
Trang trí nhà cửa với mai vàng, cành đào hồng hay cây quất trĩu quả đã trở thành truyền thống không thể thiếu. Những loài cây này tượng trưng cho sự may mắn, thịnh vượng và sung túc. Ngoài ra, câu đối đỏ, đèn lồng hay những hình ảnh dân gian cũng góp phần tô điểm cho không gian Tết thêm phần ấm cúng và đậm chất văn hóa Á Đông.
Cúng ông Công ông Táo – Tiễn Táo quân về trời
Ngày 23 tháng Chạp, người Việt thường làm lễ tiễn ông Công ông Táo về trời. Táo quân được xem là vị thần cai quản bếp núc, mang lại hạnh phúc và ấm no cho gia đình. Vào dịp này mọi người thường quan niệm rằng, Ngài sẽ báo cáo với bền trên về các sự việc, vấn đề đã trải qua trong năm cũ của gia đình.
Lễ cúng ông Công ông Táo thường bao gồm cá chép (biểu tượng của sự thăng tiến, phát triển), mâm lễ và các món ăn truyền thống như bánh in, bánh phục linh. Cá chép sau lễ cúng sẽ được phóng sinh, thể hiện lòng nhân từ và mong ước điều tốt đẹp cho năm mới.
Gói bánh chưng, bánh tét – Biểu tượng của tinh hoa ẩm thực Việt
Nhắc đến Tết là nhắc đến hình ảnh nồi bánh chưng, bánh tét nghi ngút khói, tỏa hương thơm ngát. Bánh chưng (miền Bắc) và bánh tét (miền Nam) không chỉ là món ăn truyền thống mà còn mang ý nghĩa sâu sắc về lòng biết ơn đối với trời đất và tổ tiên.
Việc gói bánh chưng, bánh tét không chỉ là một công đoạn chuẩn bị thực phẩm mà còn là cơ hội để các thành viên trong gia đình quây quần, chia sẻ niềm vui và câu chuyện đã trải qua trong năm cũ. Tiếng nồi bánh khi sôi lục bục suốt đêm, như một lời chúc cho sự sung túc, tròn đầy và gắn bó của gia đình trong năm mới.
Đón giao thừa – Thời khắc linh thiêng chào đón năm mới
Lễ cúng giao thừa, hay còn gọi là lễ trừ tịch, diễn ra vào thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới. Đây là dịp lễ quan trọng thể hiện sự tri ân với đất trời và tổ tiên, đồng thời cầu mong bình an, may mắn cho gia đình.
Mâm cỗ cúng giao thừa được chuẩn bị chu đáo, bao gồm các món ăn truyền thống như gà luộc, bánh chưng, xôi gấc, mâm ngũ quả hay các món ăn tùy theo vùng miền.
Chúc Tết và mừng tuổi – Gắn kết gia đình, lan tỏa yêu thương
Tết là dịp để mọi người gửi đến nhau những lời chúc tốt đẹp, may mắn và đầy yêu thương. Các ngày đầu năm, con cháu thường đến chúc Tết ông bà, cha mẹ và họ hàng. Với những lời chúc sức khỏe, thành công và bình an không chỉ thể hiện sự kính trọng mà còn lan tỏa niềm hy vọng cho một năm mới tốt lành.
Trẻ em trong dịp này sẽ được nhận lì xì – những phong bao đỏ chứa đựng lời chúc phúc và tình yêu thương từ người lớn. Đây cũng là một nét đẹp truyền thống, khích lệ tinh thần cho thế hệ trẻ.
Hái lộc đầu năm – Cầu mong may mắn, tài lộc
Ngay sau giao thừa, mọi người thường có thói quen đến chùa hái lộc hoặc hái một cành non từ cây xanh trong vườn nhà. Phong tục này có ý nghĩa mang lộc trời về nhà nhằm khởi đầu cho một năm mới bình an, sung túc và thịnh vượng.
Xông đất đầu năm – Phong tục mang ý nghĩa phong thủy
Người đầu tiên bước vào nhà sau đêm giao thừa được gọi là "người xông đất". Họ được coi là người mang lại vận khí cho gia đình trong năm mới. Vì vậy, gia chủ thường chọn người hợp tuổi, vui vẻ, khỏe mạnh để xông đất với hy vọng một năm mới đầy may mắn và hanh thông trong mọi việc.
Đi lễ chùa đầu năm – Cầu sự bình an và hạnh phúc
Lễ chùa đầu năm là phong tục không thể thiếu trong dịp năm mới. Đây không chỉ là hành động quan trọng của các bật trưởng bối mà còn vô cùng cần thiết cho thế hệ trẻ. Đây là lời mong cầu bình an, sức khỏe và phát lộc cho gia đình, đồng thời còn là dịp để mọi người tìm về sự tĩnh tâm, thanh thản sau một năm cũ đầy bận rộn.
Gìn giữ nét đẹp truyền thống trong thời hiện đại
Tết cổ truyền Việt Nam là dịp để mỗi người hướng về cội nguồn, tưởng nhớ tổ tiên và cầu mong cho một năm mới an lành và hạnh phúc. Những phong tục Tết không chỉ là những nghi thức mang ý nghĩa tâm linh mà còn chứa đựng giá trị gắn kết văn hóa truyền thống giữa gia đình và dân tộc.
Trong nhịp sống hiện đại, việc gìn giữ và trân trọng những phong tục văn hóa này chính là cách mà chúng ta bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, để mỗi mùa xuân qua đi luôn là khoảng thời gian thiêng liêng và ý nghĩa nhất của mỗi người.